ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องฯ จะส่ง sms และ email แจ้งเตือนสมาชิกผู้ที่มีหน่วยกิตไม่ครบเกณฑ์ ครั้งต่อไปในวันที่ 15 กรกฎาคม 2568

บทความวิชาการ
คุณภาพของยาต้มสมุนไพร
ชื่อบทความ คุณภาพของยาต้มสมุนไพร
ผู้เขียนบทความ ผศ.ดร.ศรีสมพร ปรีเปรม
สถาบันหลัก คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
รหัสกิจกรรม 1005-1-000-002-08-2568
ผู้ผลิตบทความ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
การเผยแพร่บทความ ผู้ประกอบวิชาชีพทุกคน 
วันที่ได้รับการรับรอง 11 ส.ค. 2568
วันที่หมดอายุ 10 ส.ค. 2569
หน่วยกิตการศึกษาต่อเนื่อง 2 หน่วยกิต
บทคัดย่อ
ยาต้มสมุนไพรเป็นรูปแบบยาที่ผู้ใช้สามารถเตรียมได้ด้วยตนเองจากการนำสมุนไพรมาต้มด้วยน้ำโดยใช้อุปกรณ์ที่มีในครัวเรือน และสามารถผลิตจำหน่ายในระดับอุตสาหกรรมได้ การทบทวนความรู้เกี่ยวกับคุณภาพของยาต้มสมุนไพรมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ที่เตรียมยาในรูปแบบนี้เพื่อใช้เองหรือเพื่อผลิตจำหน่ายได้มีความรู้ในเรื่องสิ่งสำคัญที่จะทำให้ยาต้มมีประสิทธิภาพที่ดีในการรักษาและมีความปลอดภัยเมื่อนำมารับประทาน ประเด็นที่สำคัญประเด็นแรกคือ การเตรียมสมุนไพรวัตถุดิบก่อนนำมาทำยาต้มให้มีคุณภาพต้องคำนึงถึงวิธีการเก็บเกี่ยวสมุนไพรตามแนวปฏิบัติที่ดี การทำให้แห้งอย่างเหมาะสมกับสมุนไพรนั้น การลดขนาดเพื่อทำให้ตัวยาสำคัญได้ละลายออกมาในยาต้มอย่างพอเพียง รวมถึงกระบวนการแปรรูปสมุนไพรเพื่อให้มีความสะอาด เก็บได้นาน เสริมการออกฤทธิ์และลดอาการที่ไม่พึงประสงค์ ประเด็นที่สำคัญที่สองได้แก่ในส่วนเทคนิควิธีการเตรียมยา เพื่อให้ยาเตรียมมีประสิทธิภาพดี จึงควรมีการทบทวน ความรู้จากงานวิจัยในเรื่องลักษณะของชิ้นยาที่มีผลต่อการเตรียมยา ผลของระยะเวลาที่ใช้ต้มยา การเกิดปฏิกิริยาของโมเลกุลของตัวยาที่เป็นส่วนประกอบในตำรับยาและประเด็นสุดท้ายเมื่อเตรียมยาเสร็จแล้ว การศึกษาเรื่องความปนเปื้อนทางชีวภาพของยาจะทำให้เกิดความปลอดภัยในการนำมาใช้ และไม่ว่าจะเตรียมยาต้มตำรับใดก็ตาม ควรทบทวนความรู้ด้านข้อมูลสมุนไพรและสารออกฤทธิ์ วิธีการเตรียมยาต้ม การเก็บรักษาในสภาวะที่ทำให้ยาคงคุณภาพสม่ำเสมอในช่วงที่ใช้ยา ให้เหมาะสมกับสมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบจะทำให้ผู้ใช้ยาต้มได้ใช้ยาอย่างสะดวก ปลอดภัยและมีคุณภาพ
คำสำคัญ
ยาต้ม, สมุนไพร